Trompetboomfamilie (Bignoniaceae)

vorige blad

volgende blad

Bignoniaceae, de trompetboomfamilie, is een familie van tweezaadlobbige planten en bevat ongeveer 110 geslachten en meer dan 800 soorten bomen, struiken en, meestal, wijnstokken, voornamelijk uit tropisch Amerika, tropisch Afrika en de Indo-Maleise regio. Ze vormen een belangrijk onderdeel van tropische bosecosystemen vanwege hun vele klimranken. Een paar zijn te vinden in gematigde streken

Jacaranda mimosifolia, de jacaranda of palisanderboom, behoort tot de trompetboomfamilie, een middelgrote plantenfamilie met ruim 800 soorten bomen, struiken en ook lianen. De familie dankt zijn naam aan de trompetvormige bloemen.
Jacaranda mimosifolia is een subtropische boom inheems in Zuid-Centraal Zuid-Amerika die op grote schaal elders is geplant vanwege zijn aantrekkelijke en langdurige bleke indigo bloemen. Het is ook bekend als Palisanderboom, jacaranda, blauwe jacaranda, zwarte poui of als de varenboom. Ze bloeit van augustus/september tot februari in zijn natuurlijke omgeving.
De enige plek waar Jacaranda mimosifolia van nature voorkomt is in tropische hellingbossen rond 500 m hoog die in een smalle band van 10 km breed aan de oostelijke voet van het Andesgebergte gedijen.
Helaas zijn grond en klimaat in dit gebied ook zeer gunstig voor landbouw. Het grootste deel van de natuurlijke bossen waarin Jacaranda’s voorkomen omgezet in akkers.
In Zuid-Afrika en Australie wordt de jacaranda gezien als een invasieve soort: daar dreigt deze soort de oorspronkelijke rijke flora te overwoekeren.

Het hout van alle palissander/jacarandasoorten is onregelmatig getekend door de aanwezigheid van donkerbruine, paars tot zwarte vaak golvende groeizones, die op het langsvlak opvallende vlammen en strepen laten zien. Bij sommige soorten kunnen door langdurige blootstelling aan licht de kleuren sterk verbleken. Het spint is 20-50 mm breed. Veel palissandersoorten bezitten zowel vers als gedroogd een karakteristieke rozengeur en een kenmerkende smaak, wat tot de Engelse benaming \rosewood\ (rozenhout) heeft geleid.

Ecuador Baños  19 ‎september ‎2013

Spathodea is een geslacht uit de trompetboomfamilie. Het geslacht telt slechts één soort die voorkomt in tropische droge bossen in de sub-sahara in Afrika, de Spathodea campanulata.

Spathodea campanulata, de Afrikaanse tulpenboom, is een kleine tot middelgrote bladverliezende boom tot 25-35 m hoog, in de savanne vaak ondiep gewortelde struik. De tulpenboom is inheems in West- en Centraal-Afrika, en west-Oost-Afrika
Vanaf ongeveer 5-jarige leeftijd kan de plant gaan bloeien met prachtige toeven oranje-rode, komvormige bloemen die in groepjes tegelijk open gaan. De kleuren dieprood en geel komen soms ook voor.
Spathodea campanulata heeft vele medicinale toepassingen.. Extracten van schors, bladeren en bloemen worden gebruikt voor de behandeling van malaria, HIV, diabetes mellitus, oedeem, dysenterie, constipatie, maag-darmaandoeningen, zweren, huidziekten, koorts, urethrale ontsteking, leverklachten en als tegengif. Het hout wordt in Ethiopië gebruikt als brandhout en voor productie van houtskool. 
 

Tecoma Stans, de Gele Bignonia is een plant of boom uit de Trompetboomfamilie, inheems is in West-Indië en Midden-Amerika. Veelgebruikte namen zijn Yellow trumpetbush, gele klokken, gele ouderling, Ginger-Thomas. Deze groenblijvende boom heeft scherp getande, groene bladeren, bloeit in trossen en de fraaie heldergele trechter- of trompetvormige bloemen die in tuilen aan de uiteinden van de takken staan en waaruit boonvormige zaaddozen komen. Tecoma Stans is de officiële bloem van de Amerikaanse Maagdeneilanden en het bloemenembleem van de bahama's.

Tecomella undulata, plaatselijk bekend als rohida,is een langzaam groeiende kleine loofboom met hangende takken, gevonden in Thar Woestijn regio's van India en Pakistan. De boom is een belangrijkste bron van inheems hout onder de handelsnaam woestijn teak of Marwar teak.
Bladeren zijn meestal tegenover gesteld, 5- 10 cm lang, eenvoudig, langwerpig, stomp en met golvende marges. Op het moment van de bloei (december-februari) produceert het prachtige opzichtige bloemen in gele, oranje en rode kleuren, gerangschikt in enkele bloemrijke trossen op korte zijtakken.

Crescentia cujete, de kalebasboom, is een plant uit de trompetboomfamilie (Bignoniaceae). Het is een tot 10 m hoge boom, die vaak van de basis af is vertakt met gedeeltelijk horizontaal uitgespreide takken. Jonge takken zijn vierkantig. 
De tot 12 x 6,5 cm grote bladeren staan in groepjes van twee tot vijf stuks aan kortloten. De leerachtige bladschijf is omgekeerd-eirond, aan de basis wigvormig versmald uitlopend in een breed driehoekige punt. De bladeren zijn gaafrandig, golvend, kaal en aan de bovenkant zwak glanzend. 
De groene bloemen groeien solitair of in paren aan 1,5 cm lange stelen aan de stam (cauliflorie) of aan twijgen . De bloemen worden in hun oorsprongsgebied bestoven door vleermuizen.
De vruchten zijn rond of eivormig tot ovaal en tot 40 cm groot. Ze hebben een houtige, stugge, tot 5 mm dikke, glanzende groene schil. Nadat de vrucht van de boom valt, verkleurt hij naar bruin tot zwart. De grote vruchtholte is gevuld met waterige, pappige, rijp grijzige en later zwarte pulp. In de vruchtholte liggen vele platte, zwarte zaden.
De schil van de vrucht wordt gebruikt voor het vervaardigen van potten, schotels, lepels en muziekinstrumenten.
Crescentia cujete komt van oorsprong voor op de Caraïben en in Midden-Amerika. De soort wordt veel verbouwd in Zuid-Amerika en soms in tropisch Afrika en Azië.

Kigelia africana, de worstenboom, is een boom uit de trompetboomfamilie. Het geslacht telt slechts een soort die voorkomt in tropisch Afrika, van Eritrea en Tsjaad tot in noordelijk Zuid-Afrika en van Senegal in het noordwesten tot in Namibië in het zuidwesten.
De geveerde bladen zijn tegenoverstaand. De bloemen zijn zeer groot, donker wijnrood tot purper, van buiten met gele nerven, en hebben een onaangename geur. De bestuiving gebeurt door vleermuizen.
De vruchten zijn reusachtig, worstvormig, tot 1 m lang en 18 cm dik, en tot 10 kilo zwaar.
De schors van de Kigelia Africana boom bevat, naast de gezonde voedingsstoffen, ook enkele sterke stimulerende alkaloïden. Hiervan wordt een extract gemaakt dat gebruikt wordt als energieboost voor sporters. 

Pyrostegia venusta, de Vlamtrompet (ook vaak vuurdak genoemd), is een liaan uit Brazilië, Argentinië, Bolivia en Paraguay die bloeit met watervallen van oranjerode bloemen. Deze opvallende bloemen worden in de natuurlijke standplaatsen bestoven door kolibries.
De snel groeiende liaan bereikt hoogtes van 6 m of meer en bloeit eigenlijk het hele jaar door, waarbij de spectaculaire kleurenpracht soms doet denken aan een vlammenzee.
In Brazilië worden in de traditionele geneeskunde de bladeren van de vlamtrompet gebruikt voor een opwekkende drank en tegen diarree.

vorige blad

volgende blad