Wolfsmelkfamilie  (Euphorbiaceae).

vorige blad

volgende blad

De Wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae) is een familie van tweezaadlobbige planten. Het zijn meestal kruidachtige planten, maar in de tropen ook struiken, bomen en lianen. De familie komt op alle continenten voor van gematigde tot tropische gebieden.
De meeste soorten hebben melksap dat onder druk staat en bij beschadiging van de plant meteen uitvloeit. Het sap is meestal sterk tot dodelijk giftig en dient voor de plant als wondafdekking en bescherming tegen vraat. Vertegenwoordigers van deze familie in droge gebieden hebben een soortgelijke ontwikkeling ondergaan als de cactusfamilie: ze zijn succulent (slaan water op) en hebben doornen.

De Braziliaanse rubberboom (Hevea brasiliensis) komt oorspronkelijk uit het Amazonebekken en is tegenwoordig verspreid over de hele tropen, waar hij in plantages wordt aangeplant. Het is een tot 30 meter hoge, rijkvertakte, in droge tijden bladverliezende boom met meestal een slanke kruin. 
De bladeren zijn afwisselend geplaatst, langesteeld en drietallig gelobd. De circa 15 cm lange deelblaadjes zijn van boven grasgroen en van onderen blauwgroen door een waslaagje.
De circa 5 mm grote, groenachtige bloemen staan in eindelingse pluimen. De vruchten zijn driehokkige, tot 5 cm grote doosvruchten met één tot 3,5 cm groot zaad per hok. De vruchten springen met een knal open, waarbij de zaden tot wel 15 meter kunnen worden weggeslingerd.
De bast is glad, lichtgrijs en bloedt bij verwonding met wit melksap, de latex. De buitenkant van de bast bestaat uit kurklagen en een groenachtig kurkmeristeem. Hieronder ligt de oranje-bruine harde bast waarin parenchymcellen, zeefvaten en enkele latexvaten liggen. Onder de harde bast ligt de zachte bast, die voornamelijk bestaat uit verticale rijen zeefvaten met enkele dwarse rijen en latexvaten. Dicht bij het cambium liggen de meeste latexvaten.
De latexvaten vormen concentrische cilinders, die tegen de klok in 3 tot 5° gedraaid zijn. Het latexhoudende melksap wordt door half spiraalsgewijs (onder een hoek van 25 tot 30°) van links naar rechts aansnijden van de bast gewonnen, waarbij tot zo dicht mogelijk bij het cambium wordt gesneden zonder dit te beschadigen. Bij elke tapronde, die om de dag of twee dagen kan zijn, wordt de samengeklonterde latex van de vorige insnijding weggehaald en wordt een nieuwe insnijding boven of onder de oude insnijding gemaakt.
Na het tappen duurt het 7 tot 8 jaar voordat de bast volledig hersteld is en er opnieuw getapt kan worden. De meeste rubberplantages liggen thans in Zuidoost-Azië, maar er zijn er ook in Afrika.

Braziliaanse rubberboom (Hevea brasiliensis)
Vietnam rubberplantageTay Ninh-provincie 19 ‎maart ‎2012

Euphorbia abyssinica is een succulente plant uit de wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae). De soort komt voor in Ethiopië, Somalië, Soedan en Eritrea, waar hij groeit op goed gedraineerde rotsige hellingen met groenblijvende bossen

Euphorbia ingens, de naboom of candelabra tree, is een succulente plant uit de wolfsmelkfamilie. De boom kan uitgroeien tot een boom van 10 tot 12 meter hoogte. De Euphorbia ingens is van oorsprong een Afrikaanse plant die voorkomt in Oost- en Zuid-Afrika. De melkachtig latex van de boom is extreem giftig en kan bij mens en dier blindheid, ernstige huidirritatie en vergiftiging (bij inslikken) veroorzaken.

Euphorbia alluaudii alluaudii, de Potloodboom is een plantensoort uit de Wolfsmelkfamilie en is endemisch in het zuidwesten van Madagaskar.
De natuurlijke habitats zijn subtropische of tropische droge bossen, subtropisch of tropisch droog struikgewas en rotsachtige gebieden.
De soort wordt onder andere ook bedreigd door habitatsvernietiging voor mijnbouw en houtskoolproductie.

Euphorbia piscatoria is een soort die die alleen op Madeira voorkomt maar die veel gelijkenis vertoont met de euphorbia’s van de Canariche eilanden (de ‘taibaba’ euphorbia’s) zoals E. balsamifera en E. regis-jubae. De soort dankt de naam piscatoria (= van de visser) aan de vissers die takken van deze plant in het water te gooiden waardoor de vissen verdoofd werden en dus een makkelijk te vangen prooi waren.
De plant kan uitgroeien tot een struik of boompje tot 3 meter hoog en ook 3 meter breed. De bloeiwijzen staan in een krans aan de top van de takken. Ze zijn geelgroen en de driekantige vruchtjes vertonen bij rijping een prachtig roodachtig streepje.

Euphorbia stenoclada, de Thorny Sliver Cactus, is een plantensoort uit de familie Euphorbiaceae. De soort is endemisch in Madagaskar en op een aantal eilanden in de Straat Mozambique. De soort kan een hoogte van 4 tot 5 meter bereiken. De plant is volledig kaal, er groeien geen bladeren aan. 
Jonge takken zijn vlezig en licht afgeplat. Aan de uiteinden van de takken bevinden zich netelige doornen, bedekt met een wasachtige laag, die ze een blauwachtige kleur geeft.

De Givotia madagascariensis, Farafatsy of "false baobab", endemisch in het zuidwesten van Madagaskar, is een boom uit het geslacht givotia (familie Euphorbiaceae ). Het hout is zeer licht, zoals balsahout en wordt gebruikt door Sakalava-mensen voor het maken van  uitleggers voor traditionele vissersboten (type Polynesische prauw). De schors, die zacht is en gemakkelijk te snijden, wordt gebruikt om patronen te maken die worden gebruikt in houtsnijwerk. De bloemen zijn uniseksueel, regelmatig, 5-bladig, witachtig; kelkkwabben enigszins ongelijk; bloemblaadjes ca. 5 mm lang, mannelijke bloemen zonder vruchtbeginsel, vrouwelijke bloemen ontbreekt meeldraden.
Een afkooksel van de stengel, bladeren, bloemen en zaden wordt in de traditionele geneeskunde bebruikt om de effecten van malaria te behandelen.
De boom is te onderscheiden van een baobab boom door de versmalling van de stam aan de onderzijde. 

Acalypha hispida alba, de tropische kattenstaart of Chenille plant is een bloeiende struik die behoort tot de familie Euphorbiaceae. Deze plant, ook bekend als de Filipijnen Medusa, Red Hot cat´s tail en Fox tail, kan groeien tot 1.5 – 3.7 m hoog. De plant is tweehuizig, en daarom zijn er verschillende mannelijke en vrouwelijke leden van de soort. De bladeren zijn groot, ovaal en helder groen tot roodachtig koper.
De bloemen zijn lang met groen-witte bloemaren die meestal uit oksels van de vrouwelijke planten verschijnen . Bij de mannelijke exemplaren zijn de bloempjes eerder zeer klein en onopvallend. De bladeren van deze Acalypha zijn glanzend en helder groen, meestal enkelvoudig, vrij groot (12-20 cm).

Ricinus communis, de wonderboom, is een snelgroeiende tropische plant uit de wolfsmelkfamilie, die na enkele jaren een hoogte tot 13 meter kan bereiken. Uit de vrucht, die wonderboon genoemd, wordt wonderolie geperst.
De plant stamt waarschijnlijk uit Oost-Afrika en is tegenwoordig wereldwijd verspreid.

vorige blad

volgende blad