Hof van Twente

Natuurgebied de Borkeld bij Markelo klik op de kleine foto's voor een vergroting

Natuurgebied de Borkeld in Markelo

Natuurgebied De Borkeld is een afwisselend natuurgebied tussen Holten, Rijssen en Markelo.

Het natuurgebied is ca. 600 hectare groot en bestaat uit jong bos, grote heidevelden, leemkuilen, akkers, graslanden en zelfs een stukje hoogveen.
Het bos is tussen 1930 en 1950 aangeplant. Hier ligt ook het grootste jeneverbesstruweel van Nederland.
Het terrein is glooiend; de hoogste top, de Friezenberg, ligt op 40 meter, het laagste punt op 13 meter boven de zeespiegel.

In het gebied zijn nederzettingen en grafheuvels gevonden die tussen de 4000 en 6000 jaar oud zijn. In 1997 zijn een tiental grafheuvels gerestaureerd. Ze zijn herkenbaar als 'hobbels' in het landschap.


	Struikheide	Gewone dophei	Groen Bekermos

De minifauna van de heidevelden in De Borkeld

nest en werkster van de Zwartrugbosmier, leeft op de zandgronden, heidevelden en bosranden in het binnenland		werkster van de Kale bosmier	Zoemertje (vrl), de sprinkhaan van de heidevelden in Oost Nederland	Blauwvleugelsprinkhaan We zochten het heideblauwtje maar vonden de blauwe vleugels van dit diertje	Vrouwtje van de Steenrode heidelibel

Gamma-uiltje	Zuringspanner	Paarsbandspanner	Kleine vuurvlinder	Boombllauwtje

Het wordt weer herfst dus zien we de eerste paddenstoelen

Aardappelbovisten	Kastanjeboleet	Heksenboleet	Vermiljoenhoutzwam	Nog te determineren, dat kan nog wel even duren!!

De Friezenberg is een heuvel in Markelo, bij buurtschap Elsen in Gemeente Hof van Twente. Het is een 40,2 meter hoge heuvel ,een smeltwaterheuvel, en daarom een aardkundig monument.
De Friezenberg ligt in het natuurgebied De Borkeld en is onderdeel van de stuwwal van Rijssen. Deze bestaat uit een mengsel van leem en gletsjerpuin dat in het Pleistoceen door gletsjers naar dit gebied is getransporteerd. Door de stuwende werking van het landijs gedurende het Saalien, de laatste periode waarin het landijs tot in Midden-Nederland kwam, zijn de heuvels ontstaan. De zwerfstenen in dit gebied zijn door de ijsmassa meegebracht uit Scandinavië. Na het terugtrekken van het landijs, zo'n 200.000 jaar geleden, heerste er in het nog nauwelijks met vegetatie begroeide gebied een toendraklimaat waarin grote zandstormen voorkwamen. Hierdoor is alles bedekt met een laag dekzand.
De gebieden op en rondom de Friezenberg zijn begroeid met heide, vliegendennen, eiken en berken, hier bevinden zich ook een dertigtal, tot vijfduizend jaar oude, grafheuvels. Deze staan op de lijst van beschermde archeologische monumenten.
De eerste bewoningssporen dateren van dertienduizend jaar geleden, dit betreft stenen gereedschappen van jager-verzamelaars die waarschijnlijk voor de jacht in het gebied verbleven.

rolstoelpad naar de top van de Friezenberg

door het bos met bemoste bomen

berk met grote tonderzwammen

Grafheuvels

Boven op de Friezenberg ligt een duidelijk zichtbare grafheuvel

Het Elsenerveen is een stukje hoogveen in Natura-2000 gebied de Borkeld tussen de Friezenberg en de A1, een glooiend natuurgebied waar je een uitgestrekt heideveld met jeneverbesstruiken ziet. Helaas is het Elsenerveen de laatste jaren aan het verdrogen
Het veengebied ontstond in de laatste ijstijd, toen smeltwater uit hogere delen van Europa naar Nederland stroomde. Je vindt er klokjesgentiaan, zonnedauw en wollegras.

Uitzicht over het Elsenerveen vanaf de Friezenberg

Het Elsenerveen is een veenputtencomplex dat in de huidige situatie vrijwel uitsluitend begroeid is met Pitrus. Behalve Pitrus groeit er zeer plaatselijk ook Snavelzegge, en heel af en toe zijn tussen de Pitruspollen klein plekjes met veenmos aanwezig. Het betreft hierbij Waterveenmos en Geoorde veenmos.

Vooral in het zuidwestelijke deel van het moeras liggen een aantal bomkraters. In deze bomkraters groeien soorten als Snavelzegge, Grote Lisdodde en Mannagras. In de oeverzones van twee bomkraters groeit Geoord veenmos

Aan de zuidwest- tot noordwestzijde wordt het Pitrusmoeras begrensd door een zone met een Pijpenstrootje-vegetatie. Hierin zijn enkele geplagde lager gelegen delen aanwezig, die zijn begroeid met Dopheidevegetaties, met hierin onder andere Klokjesgentiaan

Natura2000-project
Staatsbosbeheer is september 2021 gestart met verschillende maatregelen om het water in het Elsenerveen beter vast te houden. Jonge bomen, vooral berken, en struiken worden verwijderd en het veraarde veen wordt tot een diepte van een halve meter afgegraven.
Ook worden tien bomkraters voorzien van een leemlaag, dempt Staatsbosbeheer sloten opdat er geen water wegstroomt naar lager gelegen gebieden en worden oevers geplagd. De maatregelen in het 44 hectare (bijna negentig voetbalvelden) grote Elsenerveen moeten ertoe leiden dat het verdroogde veengebied uiteindelijk weer waterrijk wordt. En daarmee wordt de biodiversiteit behouden en versterkt. Uiteindelijk moet het Elsenerveen weer een echt veengebied worden, maar daar gaat wel jaren duren.

Behalve aan het Elsenerveen besteedt het Natura2000-project ook aandacht aan de jeneverbesstruiken (wakels).

De jeneverbes is een langzaam groeiende plant die rijkelijk groeit op De Borkeld, en ook aan de overzijde van de A1 op Rijssens grondgebied voorkomt. De A1 doorsnijdt in feite het natuurgebied, waarbij destijds wel een bocht in de snelweg werd aangelegd om de jeneverbesstruiken te sparen.

De jeneverbessen staan in de verdrukking door bomen maar worden vrijgezet om te kunnen groeien en verjongen. Ook wordt de fosfaatrijke bovenlaag van de grond afgegraven zodat een beter kiembed ontstaat voor de jeneverbes.